Δ.Ε. Δημητσάνας

Η Δημοτική Ενότητα Δημητσάνας βρίσκεται στα βόρεια του Νομού Αρκαδίας. Σε αυτήν ανήκουν οι Τοπικές Κοινότητες- χωριά: Δημητσάνα (με τους οικισμούς Καρκαλού και Παλαιοχώρι), Ζάτουνα (με τους οικισμούς Βλόγγο και Μάρκου), Ζυγοβίστι, Μελισσόπετρα, Παναγιά, Ράδου, Ριζοσπηλιά (με τον οικισμό Κάτω Ριζοσπηλιά).

Σε αυτήν την Δημοτική Ενότητα βρίσκεται η έδρα του Δήμου Γορτυνίας και πρωτεύουσα της πρώην επαρχίας Γορτυνίας. Η ιστορική Δημητσάνα, γνωστή και ως Αρχόντισσα της Πελοποννήσου, αποτέλεσε τη μεγαλύτερη μπαρουταποθήκη της χώρας την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης και γενέτειρα επιφανών και ιστορικών προσώπων.

Όλα τα χωριά της Δημ. Ενότητας, τα περισσότερα από τα οποία έχουν χαρακτηριστεί και ως παραδοσιακοί οικισμοί (Δημητσάνα, Βλόγγος, Ζάτουνα, Ζυγοβίστι, Μελισσόπετρα και Ράδου) μαρτυρούν από άκρη σε άκρη την πλούσια ιστορία του τόπου και τη μεγάλη τους συμβολή στον αγώνα της Επανάστασης.

Ανάμεσα στα πιο σημαντικά αξιοθέατα είναι:

  • Ποταμός Λούσιος & Φαράγγι Λουσίου
  • Ι. Μονή Φιλοσόφου (Παλαιά και Νέα)
    Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά μοναστήρια της χώρας μας. Βρίσκεται πάνω από το φαράγγι του ποταμού Λούσιου και αποτελείται από δύο συγκροτήματα, την Παλαιά και την Νέα Μονή. Η Παλαιά Μονή ιδρύθηκε σύμφωνα με την παράδοση το 963 μ.Χ. πάνω σε ιερό βράχος, σε ύψος 200μ. από την κοίτη του ποταμού. Από αυτήν σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό της. Η Μονή είναι γνωστή και ως «Κρυφό Σχολειό» γιατί σύμφωνα με την παράδοση εκεί λειτουργούσε σχολείο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, που εξελίχτηκε σε ονομαστή Σχολή στην Νέα Μονή. Η Νέα Μονή Φιλοσόφου, που ιδρύθηκε τον 17ο αιώνα, κρέμεται πάνω σε ένα πανύψηλο και απότομο βράχο, στη δεξιά όχθη του ποταμού και έχει αφιερωθεί στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
  • Ι. Μονή Αιμυαλών
    Η Ιερά Μονή Αιμυαλών βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της Δημητσάνας. Είναι χτισμένη το 1600 περίπου, σε υψόμετρο 900μ. πάνω στη βάση ενός βράχου, σε μια καταπράσινη χαράδρα. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν το Καθολικό της, που είναι χτισμένο σχεδόν ολόκληρο μέσα σε μια φυσική σπηλιά, το ξυλόγλυπτο τέμπλο της, έργο του 1632, οι εικόνες της καθώς και διάφορα κειμήλια.
  • Λινό Κολοκοτρωναίων
    Λίγα μέτρα πριν από τη Μονή Αιμυαλών βρίσκεται το ιστορικό Ληνό των Κολοκοτρωναίων. Στο σημείο αυτό το 1806 ομάδα κλεφτών, που είχαν καταφύγει εκεί καταδιωκόμενοι από τους Τούρκους, με αρχηγό τον Γιάννη Κολοκοτρώνη, αδελφό του Θεόδ. Κολοκοτρώνη, βρήκε τραγικό θάνατο. Στο Ληνό σήμερα έχει τοποθετηθεί μια αναμνηστική πλάκα και έχουν φυτευτεί δύο κυπαρίσσια.
  • Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα
    Ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα της περιοχής είναι αναμφίβολα το Μουσείο Υδροκίνησης, κοντά στη Δημητσάνα, στο κεφαλάρι του Αη-Γιάννη, σε μια περιοχή που παλαιά λειτουργούσαν πολλοί μπαρουτόμυλοι. Δημιουργήθηκε το 1997 και είναι το μοναδικό μουσείο στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Το Μουσείο προβάλλει την τεχνολογία της προβιομηχανικής εποχής με κινητήρια δύναμη το νερό.
  • Βιβλιοθήκη Δημητσάνας
    Η ξακουστή Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας, με τον επίσημο τίτλο «Δημόσια Βιβλιοθήκη και Μουσείο της Ελληνικής Σχολής Δημητσάνας- Τοπικό Ιστορικό Αρχείο Γορτυνίας» είναι η αρχαιότερη στην Ελλάδα και περιέχει σπάνιες εκδόσεις που περισώθηκαν κατά την Επανάσταση. Στεγάζεται στη θέση της ονομαστής Σχολής Δημητσάνας. Η Βιβλιοθήκη λειτουργεί και ως Μουσείο καθώς εκτίθενται πολλά ενθύμια του Αγώνα και φυλάσσονται τα οστά του Παλαιών Πατρών Γερμανού.
  • Εκκλησιαστικό Μουσείο ΔημητσάναςΣτο αναπαλαιωμένο πατρικό σπίτι του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ λειτουργεί σήμερα το Εκκλησιαστικό Μουσείο Δημητσάνης. Εκεί εκτίθενται πολλά παλαιά είδη του εκκλησιαστικού βίου, όπως εικόνες, ιερά σκεύη, άμφια κ.α.
  • Ρολόι- Πύργος στη Δημητσάνα
    Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό ρολόι – πύργο, ύψους 27 μέτρων. Το Ρολόι κατασκευάστηκε το 1928 από δωρεές Δημητσανιτών που είχαν μεταναστεύσει στη Νέα Υόρκη.
  • Ιστορικά Αρχοντικά των Παλαιών Πατρών Γερμανού, των Αντωνοπουλαίων και των Σπηλιωτοπουλαίων στη Δημητσάνα
  • Ανδριάντας του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ και του Παλαιού Πατρών ΓερμανούΣτην Δημητσάνα υπάρχουν διάσπαρτα μοναδικά γλυπτά, ανδριάντες και προτομές. Ξεχωρίζουν οι ανδριάντες του Γρηγορίου του Ε΄ και του Παλαιού Πατρών Γερμανού.
  • Διασυνεδριακό- Πολιτιστικό Κέντρο Δημητσάνας
    Πρόκειται για ένα νεόκτιστο κτίριο πολλαπλών χρήσεων και υψηλών προδιαγραφών, που κατασκευάστηκε το 2009 από την Αδελφότητα Δημητσανιτών. Διακρίνεται για την ποιότητα κατασκευής του και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του.
  • Βρύση του Μουσταφά στη Δημητσάνα
    Από τις πολλές παλαιές και νεώτερες βρύσες που υπάρχουν στη Δημητσάνα ξεχωρίζει η πολύ παλαιά Βρύση του Μουσταφά.
  • Διεθνές Μουσείο Μίκη Θεοδωράκη στη Ζάτουνα
    Η όμορφη Ζάτουνα φιλοξένησε στα δύσκολα χρόνια της νεώτερης ιστορίας το μεγάλο μουσικό και συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη. Προς τιμήν του στο χωριό έχει δημιουργηθεί το Διεθνές Κέντρο Μίκης Θεοδωράκης «Το Μουσείον», στο παλαιό πέτρινο Δημοτικό Σχολείο της Ζάτουνας.
  • Λαογραφικό Μουσείο Παναγιάς (Ζέρζοβα)
    Στο όμορφο και γραφικό χωριό Παναγιά, με την παλαιά ονομασία Ζέρζοβα, υπάρχει ένα θαυμάσιο Λαογραφικό Μουσείο. Το Μουσείο στεγάζεται στο κτίριο του παλιού κοινοτικού πλυσταριού του χωριού.
  • Πέτρινη Βρύση Πατρινού στη Ριζοσπηλιά
    Η Ριζοσπηλιά βρίσκεται σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία που είναι γεμάτη από ελαιώνες. Ξεχωριστή θέση στο χωριό έχει η παλαιά παραδοσιακή βρύση, που οι κάτοικοι την ονομάζουν «Παλιόβρυση του Πατρινού».
  • Μνημείο Αθανάτων στο Ζυγοβίστι
    Πρόκειται για ένα μαρμάρινο μνημείο, σε σχήμα ανοιγμένου βιβλίου, που είναι αφιερωμένο στους 200 «Αθάνατους» Ζυγοβιστινούς, οι οποίοι αποτελούσαν σωματοφυλακή του μεγάλου εθνικού ήρωα Θεόδωρου Κολοκοτρώνη κατά την επανάσταση του 1821.
  • Ερείπια Αρχαίας Θεισόας στου Ράδου
    Σε μια πλαγιά του ελατοδάσους του Μαινάλου ξεπροβάλλει το χωριό Ράδου. Κοντά στο χωριό στη θέση Παλαιοκάτουνα βρίσκονται διάσπαρτα ερείπια της αρχαίας πόλης Θεισόας.
  • Ο Πλάτανος των Κολοκοτρωναίων στο Παλαιοχώρι
    Στο Παλαιοχώρι, που παλαιότερα χαρακτηριζόταν και ως το «περιβόλι της Γορτυνίας» λόγω της εύφορης εύφορης κοιλάδας του, υπάρχει ένας τεράστιος πλάτανος, που έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο της φύσης. Κατά την παράδοση εκεί γινόντουσαν συναντήσεις των Κολοκοτρωναίων και παίρνονταν σημαντικές αποφάσεις για το ξεσηκωμό του γένους.
  • Ι. Ναοί Αγ. Ιωάννου και Παναγιάς στη Μελισσόπετρα
    Η Μελισσόπετρα είναι παραδοσιακός οικισμός και προσφέρει απέραντη θέα μέχρι το κόλπο του Κατάκολου και τη Ζάκυνθο. Αξιόλογοι Ι. Ναοί είναι ο παλαιός Ι. Ναός του Αγ. Ιωάννη (17ου αιώνα) και ο Ι. Ναός της Παναγίας, κρυμμένος μέσα σε ένα βαθούλωμα βράχου και κατά την παράδοση ήταν παλιό ασκηταριό.