Νότια της Μονής Προδρόμου και πιο κάτω από τον ερειπωμένο Ναό – Ασκητήριο του Αγ. Γεωργίου (14ος αιώνας), η αγριότητα της φύσης ξαφνικά ημερεύει. Ο Λούσιος (Γορτύνιος) ηρεμεί καθώς φθάνει στη μικρή κοιλάδα της Αρχαίας Γορτυνας. Το τοπίο εδώ είναι τελείως διαφορετικό, είναι εξόχως ειδυλλιακό. Το μεσαιωνικό γεφύρι, τα ερείπια του προχριστιανικού Ασκληπιείο, ο παλαιός υδρόμυλος «του Κόκκορη» προσδίδουν στο όλο περιβάλλον γραφικότητα και ωραιότητα.
Το κυριότερο, όμως, σημείο αναφοράς της περιοχής, το μέρος που ελκύει τη ματιά του επισκέπτη και δεν λέει να την αφήσει είναι το πολύ εντυπωσιακό, αν και μικρό, οικοδόμημα του Ναού του Αποστόλου Ανδρέα, Μετόχι σήμερα της Μονής Προδρόμου. Ο Ναός, στην κυριολεξία παρόχθιος του Λουσίου, έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από αρχιτεκτονική και αρχαιολογική άποψη και γι΄αυτό τον έχουν μελετήσει επισταμένως οι ειδικοί.
Είναι γνωστό, ότι ο Λούσιος μάλλον διέσχιζε το Βυζαντινο Ατζίχωλο και λόγω γεωλογικών φαινομένων μετατοπίστηκε στο σημείο που είναι σήμερα. Επομένως ο Ατσίχωλος ήταν πολύ κοντά στο μελετώμενο ναό, εάν δεν το συμπεριελάμβανε. Ωστόσο από τις πηγές δεν γνωρίζουμε ακριβώς ποια η σχέση παλαιού Ατσιχώλου – Ναού Αγ. Ανδρέα, ούτε εάν το μνημείο είχε σχέση με κάποια από τις Μονές ή τα ασκητήρια ή αν ήταν το ίδιο ασκητήριο της περιοχής. Το βέβαια είναι ότι ο Ναός κτίστηκε πάνω σε ερείπια ειδωλολατρικού Ιερού, αφού είχε μεσολαβήσει ναός Ρωμαϊκής εποχής.
Ο ναός αποτελεί δίκλητη τρουλαία βασιλική, διαστάσεων 3,30 Χ 4,75μ. Ο τρούλλος σαφώς υπερμεγέθης, κυλινδρικός και δυσανάλογος προς το όλο οικοδόμημα, είναι ελλειψοειδής και στηρίζεται στους ημικυλινδρικούς θόλους του ναού. Ο φωτισμός επιτυγχάνεται από τα έξι μικροπαράθυρα και τέσσερα πολύ μικρά (σχισμές) του τρούλλου.
Στο μνημείο υπάρχουν ίχνη παλαιών τοιχογραφιών. Σε μερικά μάλιστα σημεία διακρίνουμε δύο επάλληλες στρώσεις τοιχογραφιών. Στη Δυτική πλευρά με κόπο διακρίνουμε την εξίτηλη πλέον Σταύρωση με χαρακτηριστικά τη βαθιά έκφραση και πλούσια πτύχωση των ενδυμάτων και ελάχιστα των Ευαγγελιστών στα λοφία. Μερικά ίχνη των τοιχογραφιών δείχνουν να είναι παλιά, ίσως των χρόνων των Παλαιολόγων, και θυμίζουν τις τοιχογραφίες του Μυστρά. Οι παλιότερα υπάρχουσες εικόνες του τέμπλου ήσαν έργα του αείμνηστου Ηγουμένου της Μονής Προδρόμου Καλλιστράτου Συναδινού.
Σε εντοιχισμένη πλάκα αναφέρεται ως έτος ανακαινίσεως του Ναού ο 1587. Η είσοδος του ναού βρίσκεται στη νότια πλευρά και πάνω απ΄αυτήν διακρίνουμε δύο σειρές οριζόντιων στρώσεων πωρολίθων, που μαρτυρούν θόλο που υπήρχε κάποτε.
Θεόδωρος ΑΘ. Μαραγκός, Θεολόγος Καθηγητής
