Παλαιά επαγγέλματα Γορτυνίων
Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα τα χωριά της Γορτυνίας έσφυζαν από ζωή. Οι κάτοικοι των χωριών αυτών ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Παράλληλα όμως μερικοί ασχολούνταν και με άλλα επαγγέλματα, που είχαν σχέση είτε με το εμπόριο είτε με διάφορες τεχνικές εργασίες. Μάλιστα υπήρχαν και επαγγέλματα, που ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένα σε κάποια χωριά της Γορτυνίας, όπως οι ξακουστοί μάστοροι στα Λαγκάδια, οι μπαρουτάδες στη Δημητσάνα, οι αργυροχρυσοχόοι στη Στεμνίτσα Στεμνιτσιώτες, οι ξυλογλύπτες από το Βαλτεσινίκο κ.α.
Με την μεγάλη ανάπτυξη της τεχνολογίας πολλά παραδοσιακά επαγγέλματα έχουν πια χαθεί, όπως αυτά του ράφτη, του γανώτη, του σαμαρά, του τσαγκάρη κ.α.
Ο Βασ. Χαραλαμπόπουλος σε έρευνά του για τα παραδοσιακά επαγγέλματα των Γορτυνίων κατά τους δύο περασμένους αιώνες (1750-1950), που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Μάραθα», συνόψισε τα κυριότερα επαγγέλματα των Γορτυνίων:
Α΄ Αγροτικά επαγγέλματα: Κτηματίες, γεωργοί ζευγολάτες, αγροτικοί εργάτες, κτηνοτρόφοι
Β΄ Εμπορικά επαγγέλματα: Έμποροι υφασμάτων και ενδυμάτων, δερματέμποροι, παντοπώλεις, καφεπώλες, οινοπώλεις, με μικρά εστιατόρια (μεγερείο), ξενοδόχοι, εμποροϋπάλληλοι.
Γ΄ Τεχνικά επαγγέλματα: Βυρσοδέψες, γανωτές, κτίστες, μυλωνάδες, αδραχτάδες, αλμπάνηδες (πεταλωτές), αρχυροχρυσοχόοι, ασβεστάδες, βαρελάδες, καρβουνιάρηδες, καλακαθάδες, καρεκλάδες, κεραμιδάδες, μυλωνάδες, μαραγκοί, μπαρουτάδες, ντουφεξήδες ή οπλουργοί, ξυλάδες, ξυλουργοί, ξυλογλύπτες, ράφτες (ελληνορράφτες ή φραγκοράφτες), σαμαράδες, σιδηρουργοί, τέκτοντες, τερζήδες (=κεντητές φορεσιών), τροκανάες, τσαγκάρηδες, τσαρουχάδες, υποδηματοποιοί, υφαντές, φαναρτζήδες, χαλκωματάδες και άλλοι.
Δ΄ Δημόσια επαγγέλματα: Ιατροί, δικολάβοι, εκπαιδευτικοί, ιερείς και άλλοι Δημόσοι ή Ιδιωτικοί Υπάλληλοι.
Οι περισσότεροι πάντως ως το 1960 δήλωναν γεωργοί, σε ποσοστό που έφτανε συχνά περίπου το 80%.
Σύμφωνα με έγγραφο του Γενικού Αρχείου του Κράτους, στο οποίο αναγράφονται για φορολογικούς λόγους τα φθαρτά κτήματα, δηλαδή τα εργαστήρια κ.λ.π. της επαρχίας Καρυταίνης (=Γορτυνίας) κατά το έτος 1830, αναφέρονται αριθμητικώς τα παρακάτω:
- ΒΥΤΙΝΑ: Εργαστήρια 7, αλευρόμυλοι 5, νεροτριβές 5, κεραμιδοκάμινα 2, ασβεστοκάμινα 2
- ΜΑΓΟΥΛΙΑΝΑ: Εργαστήρια 12, αλευρόμυλοι 2, κεραμιδοκάμινα 2, ασβεστοκάμινα 1
- ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ: Εργαστήρια 9, αλευρόμυλοι 5, ασβεστοκάμινα 3, κεραμιδοκάμινα 1
- ΚΕΡΠΙΝΗ: Αλευρόμυλος 1, κεραμιδοκάμινο 1
- ΒΑΛΤΕΣΙΝΙΚΟ: Εργαστήρια 3, κεραμιδοκάμινα 2, ασβεστοκάμινο 1
- ΓΛΑΝΙΤΣΙΑ: Αλευρόμυλος 1, κεραμιδοκάμινο 1, ασβεστοκάμινο 1
- ΛΑΣΤΑ: Αλευρόμυλος 1, κεραδιμοκάμινο
- ΛΑΓΚΑΔΙΑ: Αλευρόμυλοι 5, κεραμιδοκάμινο 1, εργαστήρια 8
- ΡΕΚΟΥΝΙ: Αλευρόμυλοι 2, νεροτριβή 1, μπαρουτόμυλοι 10, καεραμιδοκάμινο 1, ασβεστοκάμινα 3
- ΚΟΝΤΟΒΑΖΑΙΝΑ: εργαστήρια 7, αλευρόμυλοι 4
- ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ: εργαστήρια 35, αλευρόμυλοι 7,νεροτριβή 1, μπαρουτόμυλοι 10, κεραμιδοκάμινο 1, ασβεστοκάμινα 3
- ΖΥΓΟΒΙΣΤΙ: εργαστήρια 3
- ΝΕΜΝΙΤΣΑ: Αλευρόμυλος 1, νεροτριβή 1, κεραμιδοκάμινα 2, ασβεστοκάμινα 2
- ΚΑΡΥΤΑΙΝΑ: Εργαστήρια 42, αλευρόμυλοι 6
- ΖΑΤΟΥΝΑ: Εργαστήρια 23, αλευρόμυλοι 3, κεραμιδοκάμινο 1.
