Παραδοσιακή κατοικία

petrinospiti.www.e-gortynia.gr

 petrinospiti.www.e-gortynia.grΣε όλα σχεδόν τα χωριά της Γορτυνίας συναντά κανείς αυθεντικά πέτρινα σπίτια. Τα περισσότερα αυτά κτίσματα κατασκευάστηκαν πριν πολλά χρόνια. Η αρχιτεκτονική τους μορφή, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το κλίμα και τη φύση του εδάφους, αλλά και η εσωτερική τους διαρρύθμιση, μαρτυρά στοιχεία λαϊκής και παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.

Τα σπίτια αυτά κατασκευάστηκαν από ντόπια πέτρα και λάσπη από άμμο & ασβέστη. Κάποια είχαν και αρκετό ξύλο. Πολλά δε έχουν χτισθεί από τους περίφημους Λαγκαδινούς μαστόρους.

Η κύρια κατοικία βρισκόταν στον πρώτο όροφο της οικίας. Το μεσοπάτωμα χρησίμευε ως αποθήκη, ενώ το ισόγειο ή κατώι χρησιμοποιούταν για όλες τις δουλειές, ως αποθήκη στο ένα μέρος αλλά και ως χώρος σταβλισμού ζώων και πουλερικών στο μπροστινό μέρος, εκτός αν είχαν φτιάξει ξεχωριστό χώρο για αυτά λίγο πιο πέρα από το σπίτι, που ονομαζόταν και «χαμωκέλα». Σε κάποιο σημείο του σπιτιού, συνήθως στο χειμωνιάτικο ή στην κάμαρη, κατασκεύαζαν μια ειδική καταπακτή (ονομαζόμενη και ως καταράκτης), που επικοινωνούσε με εσωτερική σκάλα στο κατώι του σπιτιού.

Τα περισσότερα σπίτια διέθεταν στο εξωτερικό τους μέρος πλακόστρωτη αυλή. Εκεί βρισκόταν και ο παραδοσιακός φούρνος, αλλά και το πλυσταριό.

paradosiakosfourtnos.www.e-gortynia.gr

Η κύρια κατοικία αποτελείται συνήθως στο εσωτερικό της από τα εξής βασικά δωμάτια:

Α) ΣΑΛΑ: Πρόκειται για το πιο μεγάλο και φωτεινό δωμάτιο του σπιτιού, που χαρακτηριζόταν και ως το σημείο «κοινωνικότητας» της οικογένειας, αφού ήταν το σημείο υποδοχής στις γιορτές και στις επίσημες ημέρες. Το δωμάτιο αυτό ήταν διακοσμημένο με υφαντά, κεντήματα, οικογενειακές φωτογραφίες, αλλά και διάφορα έπιπλα, όπως κασέλες, τραπέζι κ.α. Εκεί τοποθετούσαν και τα περίφημα μπαούλα, τα οποία είχαν μέσα τα προικιά για τις νεαρές κοπέλες της οικογένειας, αλλά και το γιούκο, όπου οι νοικοκυρές βάζανε τα χειροποίητα μάλλινα του σπιτιού το ένα πάνω στα άλλο, το οποίο πολλές φορές έφτανε και μέχρι το ταβάνι. Η σάλα οδηγούσε και σε ένα μικρό μπαλκόνι.

Β) ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΟ: Το κυρίαρχο σημείο αυτού του δωματίου ήταν το τζάκι. Γύρω από αυτό, σε κοντά σκαμνιά, καθόταν όλη η οικογένεια για να ζεσταθεί. Στο ίδιο χώρο έτρωγαν, μαγείρευαν και κοιμόντουσαν. Μπροστά από αυτό η «σιδερόστρα» και η «μάσια», απαραίτητα σιδερένια εργαλεία για το μαγείρεμα.

Γ) ΚΑΜΑΡΕΣ: Εσωτερικά δωμάτια, που συνήθως ήταν πιο σκοτεινά και χρησιμοποιούταν ως χώρος ύπνου για τους ξένους ή για τα νεαρά ζευγάρια.

 

sala.e-gortynia.gr gioukos.e-gortynia.gr