Η Δημοτική Ενότητα Γόρτυνος βρίσκεται στα βορειοδυτικό τμήμα του Νομού Αρκαδίας. Αυτή η Δημ. Ενότητα, σε αντίθεση και με το ιστορικό της όνομα, ανήκει πλέον στον διευρυμένο Δήμο Μεγαλόπολης. Κι αυτό γιατί παρόλο που αποτελούσε πρώην Δήμο της επαρχίας Γορτυνίας, μετά την εφαρμογή του Νόμου Καλλικράτη και τα «παράξενά» του, δεν ενσωματώθηκε στο Δήμο Γορτυνίας, αλλά εντάχθηκε στο Δήμο Μεγαλόπολης
Σε αυτήν την Δημοτική Ενότητα ανήκουν οι Τοπικές Κοινότητες- χωριά: Καρύταινα (με τους οικισμούς Καλυβάκια και Καρβουνάρης), Ατσίχoλος, Ζώνη, Κατσίμπαλι, Κουρουνιού, Κυπαρίσσια, Κωτύλιο (με τους οικισμούς Παλάτος και Στρογγυλό), Μάραθα, Μαυριά και Σαρακίνι (με τους οικισμούς Κρυονέρι και Παλαιόκαστρο).
Με έδρα της την ιστορική Καρύταινα όλη η Δημ. Ενότητα Γόρτυνος είναι ένας πανάρχαιος τόπος, που έχει χαρακτηριστεί και ως «Ζωντανό Μνημείο», με την ιστορία της να χάνεται στα βάθη της ιστορίας και της μυθολογίας. Αναρίθμητα ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία και μια φυσική ομορφιά που εντυπωσιάζει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Η Καρύταινα, o Ατσίχολος και τα Μάραθα (πρώην Βλαχόρραφτη) έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακοί οικισμοί.
Ανάμεσα στα πιο σημαντικά αξιοθέατα είναι:
- Κάστρο Καρύταινας
Το φημισμένο Κάστρο της Καρύταινας δεσπόζει επιβλητικά νότια του χωριού στην κορυφή ενός απόκρημνου βράχους. Αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά ιστορικά μνημεία όλης της Πελοποννήσου. Χτίστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα από τον Γάλλο Γοδελφρείδο ντε Βριγιέρ και υπήρξε ένα από τα πιο αξιόλογα φρούρια την περίοδο της Φραγκοκρατίας αλλά και της Τουρκοκρατίας. Στην επανάσταση του 1821 διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο και αποτέλεσε καταφύγιο και ορμητήριο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Νότια του λόφου βρίσκεται και ο Βυζαντινός Ναός της Παναγίας, που έχτισε ο Κολοκοτρώνης μετά το τέλος του Αγώνα.
- Παραδοσιακό Γεφύρι Καρύταινας
Στο δρόμο προς Μεγαλόπολη, κάτω από την σύγχρονη γέφυρα, βρίσκεται το ξακουστό Γεφύρι της Καρύταινας. Πρόκειται για ένα παλαιό βυζαντινό γεφύρι μήκους 50 μέτρων με 6 τόξα, που στην άκρη του σώζεται και μια μικρή βυζαντινή εκκλησία. Χτίσθηκε τον 13ο αιώνα από τους Φράγκους και ανακαινίσθηκε το 1439-1440. Το Γεφύρι της Καρύταινας έχει αποτυπωθεί και στο παλαιό μας «πεντοχίλιαρο» μαζί με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.
- Ερείπια Αρχαίας Γόρτυνος
Στη δεξιά όχθη του Λούσιου Ποταμού, κοντά στο χωριό Ατσίχολος, σώζονται ερείπια της αρχαίας πόλης Γόρτυνος. Η Αρχαία Γόρτυς, που αποτέλεσε σημαντική πόλη στην αρχαιότητα, σύμφωνα με τη μυθολογία πήρε την ονομασία της από τον Γόρτυς, το γιο του Στυμφύλου και δισέγγονο του βασιλιά Αρκάδα.
- Ι. Ναός Αγίου Ανδρέα
Ο Ι. Ναός Αγίου Ανδρέα, ένα από τα πιο όμορφα αξιοθέατα της περιοχής, είναι ένας πολύ παλαιός βυζαντινός ναός. Βρίσκεται δίπλα στο ποταμό Λούσιο και κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Γόρτυνος. Ο ναός που είναι χτισμένο πάνω σε ερείπια ρωμαϊκού κτιρίου χρονολογείται πριν από τον 11ο αιώνα.
- Ι. Μονή Καλαμίου (Παλαιά και Νέα)
Η Ι. Μονή βρίσκεται κοντά στο χωριό Ατσίχωλος. Το μοναστηριακό της συγκρότημα αποτελείται από δύο μονές, την Παλαιά και τη Νέα. Η Παλαιά Μονή είναι σφηνωμένη κυριολεκτικά μέσα σε ένα βράχος μήκους 50 μέτρων. Το Καθολικό της, σύμφωνα με επιγραφή, είναι αγιογραφημένο το 1705. Η Νέα Μονή, σε απόσταση 200μ. από την παλαιά, είναι χτισμένη σε πιο ομαλό έδαφος και αποτελείται από δύο κτίρια, το Καθολικό της Μονής και ένα διώροφο που στεγάζονται τα κελιά.
- Μυκηναϊκό Κέντρο στο Παλαιόκαστρο
Το χωριό Παλαιόκαστρο είναι χτισμένο ανατολικά της ακρόπολης της ομηρικής πόλης Φύρης και του Κάστρου Αράκλωβο, που ήταν από τα ισχυρότερα της Ελλάδος στα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Στο Μυκηναϊκό Κέντρο δεσπόζει το Νεκροταφείο, του οποίου χιλιάδες κτερίσματα που έχουν ανασκαφεί εκτίθενται σε πολλά μουσεία της χώρας μας και το περίφημο Νεκρομαντείο, το αρχαιότερο που έχει διασωθεί στην Ελλάδα και περιγράφεται στην Οδύσσεια του Ομήρου.
- Παραδοσιακό Γεφύρι Ατσιχόλου
Ένα τοπίο φυσικής ομορφιάς αποτελεί το σημείο όπου βρίσκεται το Παραδοσιακό Γεφύρι του Αλφειού Ποταμού, μεταξύ της Καρύταινας και του χωριού Ατσιχώλου. Η αναστήλωση της παλαιάς γέφυρας και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου έγινε με δαπάνη των μεγάλων Γορτύνιων ευεργετών Παναγιώτη & Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου. Από το σημείο αυτό διοργανώνονται και διάφορες δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού.
- Ι. Ναός Ζωοδόχου Πηγής και Αγ. Νικολάου στην Καρύταινα
Ο Ι. Ναός Ζωοδόχου Πηγής που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του χωριού, αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές εκκλησίες της Καρύταινας. Ο αρχικός Ναός χρονολογείται τον 14ον αιώνα και φέρει έντονα στοιχεία της Φράγκικης επίδρασης. Μια ακόμη παλαιά εκκλησία του χωριού είναι και ο Ι.Ναός Αγ. Νικολάου, όπου η Θ. Λειτουργία την ημέρα της μνήμης του Αγίου (6-12) τελείται στις 3 το πρωί, όπως και στα 400 χρόνια της Τουρκοκρατίας, από το φόβο των Τούρκων!
- Παραδοσιακός Οικισμός Βλαχόρραφτη
Ο παραδοσιακός οικισμός Βλαχόρραφτη, στον οποίο κατά τον Παυσανία τοποθετείται και η αρχαία πόλη Μάραθα, αποτελεί γενέτειρα του μεγάλου Ευεργέτη του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας Παν. Αγγελόπουλου. Με δαπάνες των Αγγελοπουλαίων στο χωριό, καθώς και σε πολλά σημεία της Δημοτικής Ενότητας Γόρτυνος, έχουν πραγματοποιηθεί πολλά έργα, όπως το πολύ όμορφο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού. Για το λόγο αυτό έχουν τοποθετηθεί και προτομές των Μεγάλων Ευεργετών.
- Λύκαιον Όρος στο Κοτύλιο
Το ιστορικό χωριό Κοτύλιο είναι χτισμένο στις πλαγιές του Λυκαίου Όρους και προσφέρει μια μοναδική θέα. Κατά την μυθολογία, το Λύκαιον Όρος ήταν το ιερό βουνό των Αρκάδων, αφού εκεί πίστευαν ότι γεννήθηκε ο Δίας. Στους πρόποδες του βουνού υπήρχε και η αρχαία πόλη Λυκόσουρα, η οποία ήταν η πρώτη πόλη που ιδρύθηκε στον κόσμο κατά τον Παυσανία.
- Λείψανα αρχαίας Τραπεζούντας στα Κυπαρίσσια
Σε κοντινή απόσταση από το παραδοσιακό χωριό Κυπαρίσσια έχουν βρεθεί λείψανα αρχαίας κώμης, που από πολλούς ιστορικούς ταυτίζονται με την Αρχαία Αρκαδική πόλη της Τραπεζούντας. Από εκεί εικάζεται ότι μετοίκησαν κάτοικοι και ίδρυσαν την Τραπεζούντα του Πόντου.
- Εκκλησάκι της «Ψηλής Παναγιάς» στου Κουρουνιού
Σε ένα λόφο του χωριού Κουρουνιού είναι χτισμένο το εκκλησάκι της ¨Ψηλής Παναγιάς¨. Πρόκειται για ένα τοπίο απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς με υπέροχη θέα.