Η Δημοτική Ενότητα Ηραίας βρίσκεται στο Βορειοδυτικό τμήμα του Νομού Αρκαδίας. Σε αυτήν ανήκουν οι Τοπικές Ενότητες- χωριά: Άγιος Ιωάννης, Αράχωβα, Κακουραίικα, Κοκκινοράχη, Κοκκοράς (με τον οικισμό Μπαρδάκι), Λιοδώρα, Λουτρά Ηραίας (με τους οικισμούς Αγιονέρι, Λιθαρός, Λώτη,Παρνασσός), Λυκούρεση, Λυσσαρέα, Όχθια, Παλούμπα (με τους οικισμούς Παπαδά και Σαρλαίικα), Πυρρής, Ράφτη (με τον οικισμό Αγάλω), Σαρακίνι Ηραίας, Σέρβου (με τον οικισμό Αράπηδες), Χρυσοχώρι και Ψάρι Ηραίας
Σε αυτήν τη Δημοτική Ενότητα συναντά κανείς 27 χωριά και οικισμούς. Όλα τους, μικρά και μεγάλα, συνθέτουν το μεγαλείο του όμορφου τοπίου της Ηραίας. Ενός τόπου με πλούσια ιστορία από τους αρχαίους χρόνους με την αρχαία πόλη της Ηραίας μέχρι και τους νεότερους, όπου πολλά χωριά είχαν ενεργό συμμετοχή στον Αγώνα του 1821.
Σημείο αναφοράς αποτελούν τα περίφημα Ιαματικά Λουτρά Ηραίας, που λειτουργούν από το 1900. Οι ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής σε συνδυασμό με τις θεραπευτικές ιδιότητες των ιαματικών λουτρών, τα καθιστούν ένα από τα σημαντικότερα στη χώρα, γι’ αυτό και προσελκύουν πολλούς επισκέπτες κάθε χρόνο.
Ανάμεσα στα πιο σημαντικά αξιοθέατα είναι:
- Ιαματικές Πηγές στα Λουτρά Ηραίας
- Φαράγγι Γκούρας
- Ιστορικά αξιοθέατα στου Παλούμπα
Το Παλούμπα είναι ένα ιστορικό χωριό της Αρκαδίας, που έχει χαρακτηριστεί και παραδοσιακός οικισμός. Είναι η πατρίδα των Πλαπουταίων, της γνωστής οικογένειας αγωνιστών της Πελοποννήσου. Εκεί βρίσκεται ο μισοερειπωμένος Πύργος των Πλαπουταίων, που έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό και διατηρητέο μνημείο. Μέχρι και σήμερα πραγματοποιούνται προσπάθειες για την αναστήλωσή του. Σώζεται σήμερα η οικία του Στρατηγού Δημ. Πλαπούτα, ενώ λίγο πιο κάτω βρίσκεται και η αναπαλαιωμένη οικία του Λιάκου Λιακόπουλου, οπλαρχηγού της Επανάστασης. Στην όμορφη πετρόκτιστη πλατεία του χωριού βρίσκεται προτομή του στρατηγού Δημ. Πλαπούτα καθώς και ανδιάντες και μνημεία των αγωνιστών του 1821.
- Ι. Ναός του Αγ. Γεωργίου στου Παλούμπα
Ο ιστορικός Ναός του Αγ. Γεωργίου είναι κτίσμα του 1805 και το αξιόλογο τέμπλο της χρονολογείται από την εποχή του Όθωνα. Εκεί πραγματοποιήθηκε η πρώτη δοξολογία για την έναρξη της Επανάστασης στην περιοχή της Ηραίας, με πρωτοστάτη τον Δημ. Πλαπούτα και τους δυο γιούς τους, Δημητράκη και Γιωργάκη. Ο Μητροπολιτικός Ναός καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά το 2005, χάρις όμως σε πρωτοβουλία του τοπικού συλλόγου και των φορέων οι ζημιές αποκαταστάθηκαν.
- Αλώνι του Καλλιντέρι στο Αγιονέρι
Το Αλώνι του Καλλιντέρι είναι μια ιστορική τοποθεσία στο χωριό Αγιονέρι, όπου αγωνιστές με οπλαρχηγούς τον Δημ. και Γεωργ. Πλαπούτα μετά τη δοξολογία στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου στου Παλούμπα, κήρυξαν την Επανάσταση στις 20 Μαρτίου του 1821.
- Ιστορικά αξιοθέατα στου Σέρβου
Στο όμορφο χωριό Σέρβου μπορεί κανείς να επισκεφτεί πολλά ιστορικά αξιοθέατα. Μερικά από αυτά είναι ο «Σωρός της Γριάς» με τον αρχαίο Τύμβο, ένα αξιοθέατο ιστορικής σημασίας αλλά και φυσικής ομορφιάς, το σημείο όπου Σερβαίοι αγωνιστές, υπό τον Φώτη Δάρα και τον Πλαπούτα έδωσαν μάχη κατά ανδρών του Ιμπραήμ. Επίσης το «Λιθάρι του Παπά» δίπλα από τον Ι. Ναό Αγίας Παρασκευής και η οικία του οπλαρχηγού Φώτη Δάρρα.
- Ι. Ναός Ζωοδόχου Πηγής στου Σέρβου
Στου Σέρβου δεσπόζουσα θέση κατέχει και ο Ι. Ναός Ζωοδόχου Πηγής. Πρόκειται για μια πετρόκτιστη εκκλησία που κτίστηκε το 1872, με κύρια χαρακτηριστικά της τον οκτάγωνο τρούλο της, το πέτρινο μωσαϊκό της και το μοναδικό τέμπλο της. Ο ναός αυτός έχει ανακηρυχθεί διατηρητέος από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
- Μνημείο του Ολυμπιονίκη Δημάρετου στον Άγιο Ιωάννη
Στην είσοδο του χωριού Αγ. Ιωάννης υπάρχει όμορφο μαρμάρινο μνημείο του αρχαίου Ολυμπιονίκη Δημάρετου. Το μνημείο, που παριστάνει τον Ολυμπιονίκη με την πανοπλία του να τρέχει στο Στάδιο της Ολυμπίας, φέρει την επιγραφή «ΔΗΜΑΡΑΙΤΟΣ ΗΡΑΙΑΤΗΣ, ΟΠΛΙΤΗΣ ΔΡΟΜΟΥ, 65η και 66η ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ, 520-516 π.Χ»
- Ασκητήριο Μεγίστων Ταξιαρχών στου Ράφτη
Το Ασκητήριο Μεγίστων Ταξιαρχών βρίσκεται κοντά στο χωριό Ράφτη, με πρόσβαση από ένα δυσπρόσιτο μονοπάτι. Είναι σφηνωμένο σε μια απόκρημνη πλαγιά βουνού, στα βράχια του οποίου διακρίνονται και απομεινάρια ενετικών πολεμιστριών. Το Ασκητήριο ιδρύθηκε το 1697 και κατά την παράδοση αποτέλεσε κρυφό σχολείο αλλά και καταφύγιο των κατοίκων την περίοδο της Ελληνικής Επαναστάσεως.
- Λαογραφικό Μουσείο στο Γεωργακοπούλειο Πνευματικό Κέντρο στου Ράφτη
Στο ισόγειο του εντυπωσιακού πέτρινου κτιρίου του Γεωργακοπουλείου Πνευματικού Κέντρου στου Ράφτη, που ανεγέρθη από τον Ραφταίο Δημήτρη Γεωργακόπουλο, από τον Οκτώβριο του 2010 στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο, που αποτελεί μια πιστή απεικόνιση και αναπαράσταση των εθίμων και της ζωής των παλιών χρόνων στο χωριό. Ανάμεσα στα πλούσια εκθέματά του συγκαταλέγονται πολλά εργαλεία, κέρινα ομοιώματα και φωτογραφίες καθώς και παραδοσιακές φορεσιές, νομίσματα, όπλα και κεντήματα.
- Τουριστικό περίπτερο στου Ράφτη
Στο όμορφο χωριό Ράφτη χάρις στην πρωτοβουλία της Αδελφότητας Ραφταίων τα τελευταία χρόνια λειτουργεί ένα θαυμάσιο τουριστικό περίπτερο. Παραπλεύρως του έχει δημιουργηθεί μια πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων, ένα γήπεδο 5Χ5, διαστάσεων 21Χ42 με πλαστικό τάπητα καθώς και ένα beach volley 8Χ16 με άμμο θαλάσσης!! Το τουριστικό περίπτερο και η πισίνα λειτουργούν τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ αξίζει να σημειώσουμε ότι τη λειτουργία τους έχουν αναλάβει οικειοθελώς και εξ ολοκλήρου τα μέλη της Αδελφότητας και τα παιδιά του χωριού.
- Κεφαλόβρυσα στα Κακουραίικα
Ολόκληρη η περιοχή της Ηραίας είναι γεμάτη από ξακουστά κεφαλόβρυσα και πηγές. Ιδιαίτερα το χωριό Κακουραίικα διακρίνεται για τις μικροπηγές του και τις μοναδικές πέτρινες βρύσες του. Ανάμεσα σε αυτές είναι τα Κεφαλόβρυσα Καρατζά, Γκολέμη και Μπάλα.
- Πολιτιστικά Κέντρα στην Κοκκινοράχη, στου Σέρβου και στη Λυσσαρέα
Όμορφα Πολιτιστικά Κέντρα λειτουργούν στα χωριά Κοκκινοράχη, Σέρβου και Λυσσαρέα. Δημιουργήθηκαν δε από τους Τοπικούς Συλλόγους και λειτουργούν χάρις σε αυτούς. Σε αυτά διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες.
